Reinier en Riet Artist zestig jaar getrouwd

Zeer gastvrij werd burgemeester Emile Jaensch op maandag 5 augustus ontvangen door het diamanten bruidspaar Artist-Nijland in hun huis aan de Kerckwervelaan.

Al snel werd duidelijk dat de burgervader hier niet met een doorsnee echtpaar te maken had. De geliefden ontmoetten elkaar eind jaren vijftig in de Overijsselse stad Deventer waar hij tropische landbouw studeerde en zij student was aan de kunstacademie. "Ik werd via een vriend uitgenodigd voor Reiniers 22e verjaardag", lachte de bruid (86). Daarna spraken ze geregeld af, en met kerst 1957, na de nachtmis, werden ze officieel een stel, toen haar moeder, haar vader was helaas al overleden, de relatie goedkeurde. "Ik viel voor zijn idealen."

Binnenlanden

De weg van mijnheer Artist (83) naar Deventer was geen korte. Hij werd in de binnenlanden van Suriname, in Bigi Poika langs de Saramacca-rivier, ten zuidwesten van Paramaribo, geboren en is van Indiaans-Caraïbische afkomst. Rooms-katholieke broeders, van een orde uit Tilburg, leerden hem lezen en schrijven. Hij viel op door zijn intelligentie en werklust, en mocht als één van de weinige indianen in Paramaribo verder leren. "Dat was een harmonieus geheel. Ik heb echt een Brabantse opvoeding in het internaat in Paramaribo gehad", lacht mijnheer.
Hij vertrok na de middelbare school naar Nederland om daar tropische landbouw te gaan studeren, met het idee om terug te keren naar Suriname, en bij te dragen aan het inhalen van de achterstand van indianen.

Het verliefde stel trouwde op 13 augustus 1959, toen de studies van beiden waren afgerond, en vertrok met de boot naar Suriname. Reinier Artist had grote idealen om de landbouwmogelijkheden voor de indianen in het binnenland te verbeteren, maar kreeg niet veel medewerking van de in die tijd op een koloniale manier functionerende Surinaamse overheid. In plaats van kleinschalige landbouwprojecten opzetten, moest hij grootschalige landbouwprojecten ontwikkelen.
Vanwege deze gang van zaken besloot hij een andere opleiding te gaan volgen om zo wél zijn steentje te kunnen bijdragen aan het welzijn van de indianen. En dus werd er in 1964 weer naar Nederland verhuisd, en ging hij culturele antropologie in Nijmegen studeren. In deze jaren werkte Riet Artist als docente handenarbeid en tekenen op een middelbare school in Wageningen.

"Daarna gingen we weer terug naar Suriname, en was ik ditmaal in dienst van een ngo in plaats van de Surinaamse overheid." Artist kwam als eerste in dienst van Cebemo, een rooms-katholieke stichting die met geld van het Nederlandse parlement het werk van missionarissen in Suriname ondersteunde. "We hielpen met het bouwen van scholen en kliniekjes en het realiseren van schoon water. Via dit soort stichtingen kon Nederlands geld wél besteed worden aan particuliere initiatieven. Ik heb met veel plezier als ontwikkelingswerker in de binnenlanden gewerkt, totdat vanwege de politieke situatie de bisschop mijn veiligheid niet meer kon garanderen. Ik werd in de gaten gehouden, en dus keerden we als gezin terug naar Nederland. Tijdelijk – dachten we."

Oegstgeest

In 1983 kwam het gezin in de Asterlaan in Oegstgeest wonen. In 1988 werd er naar de Kerckwervelaan verhuisd. "We zijn gezegend met vier kinderen, twee jongens en twee meisjes. Drie van hen zijn in Suriname geboren. De jongste in Oosterbeek. We hebben echt fijne kinderen, die het idealisme van hun vader weer verder dragen", vertelt de bruid. De kinderen, waarvan er twee werken aan de Anton de Kom Universiteit in Paramaribo, voelen zich sterk verbonden met het lot van de indianen.
De heer Artist bleef zich ook in Nederland inzetten voor de oorspronkelijke bewoners van Suriname, en werd en wordt regelmatig als adviseur bij kwesties betrokken.
"Ik ben als indiaan geboren in de jungle. Daar vormt de collectiviteit de basis van de samenleving. Het valt mij op dat wij proberen de schepping te veranderen, maar dat werkt zo net. Wij moeten ons aanpassen aan de wetten van de natuur. In de jungle vormen de bossen en rivieren je supermarkt."

Mevrouw Riet Artist heeft haar handen vol gehad aan het opvoeden van de kinderen, maar vond daarnaast ook tijd om zich voor diverse schoolbesturen in te zetten. Toen het gezin zich weer in Nederland vestigde, kreeg zij ook weer meer ruimte om zich creatief te uiten. "De keramiekoven kon natuurlijk niet mee naar het buitenland." In Oegstgeest zette zij zich enthousiast in binnen de parochie en illustreerde acht jaar lang het Oegstgeester kerkblad Oké.

Voor wie meer wil weten over het leven van Reinier Artist: in april 2016 verscheen zijn boek 'Indiaans Verhaal – In de schaduw van twee beschavingen' bij Walburg Pers. Daarin vertelt hij over de geschiedenis van de Indianen en zijn eigen geschiedenis als jongen in een stam die tot 1950 een geïsoleerde samenleving vormde.

Na zestig jaar is het huwelijk van de heer en mevrouw Artist nog steeds harmonieus. Samen met hun vier kinderen met aanhang, hun zes kleinkinderen en een achterkleindochter op komst, hebben ze een heerlijk feest gevierd.

(Willemien Timmers)