Commissie: 'Klimaatadaptatie door meer groen'
INGEZONDEN n Afgelopen zaterdag hadden we in het Dorpscentrum een zeer geslaagde Duurzaamheidsmarkt, vakkundig georganiseerd door Duurzaam Dorp Oegstgeest en de gemeente Oegstgeest. Opvallend grote belangstelling voor de vele kraampjes van allerlei organisaties. De Adviescommissie Groen en Natuur was daar een van. Gezellige gesprekken met belangstellende burgers over de parken, perken en gazons en de laanbeplantingen in ons groene dorp. Af en toe was er kritiek te horen over het onderhoud en we zullen dat met de gemeente bespreken.
Zelf brachten we vooral de klimaatadaptatie onder de aandacht, wat wij daar aan denken te kunnen bijdragen. Groen en natuur als middel om de klimaatadaptatie te ondersteunen? Ja, absoluut! We denken vast vooruit aan de komende lente en zomer waarin we hoogst waarschijnlijk weer een droge en hete periode zullen krijgen, en zware regenval zullen we ook weer gaan meemaken. En daar speelt de juiste groene inrichting een heel grote rol.
Om goed te kunnen omgaan met hitte roepen we de hulp in van bomen met brede kruinen, die veel schaduw geven. Kies voor inheemse soorten die daaraan voldoen en zorg direct voor ruime plantgaten of geef de wortels alle ruimte wanneer dat kan, in parken en waar geen andere infrastructuur, zoals kabels en buizen, dat verhindert. Schaduw biedende bomen met een langere toekomst.
Vervang waar mogelijk tegels en klinkers door vegetatie. Een grasstrook is niet lelijk, zeker wanneer er wat bloeiende kruiden in tevoorschijn komen. Het belangrijkste van die vegetatie is dat ze de zonnestraling absorbeert en niet in warmte omzet en zo de hittestress vergroot, iets wat de harde bestrating met tegels en klinkers juist wel doet. Die stenen nemen de warmte op en geven het na zonsondergang weer af. De hele nacht stralen ze die warmte weer uit en als je aan een dergelijke versteende omgeving woont, betekent dat een onnodig warme nacht. Maar liefst bijna 20 graden verschil met een plantendek! En niet alleen trottoirs zijn op dat gebied de boosdoeners, maar ook parkeerstroken en -pleinen geven hetzelfde effect. Gebruik daar waar verharding echt moet lichte stenen, die kaatsen de zonnestraling grotendeels terug. En parkeren gaat net zo gemakkelijk op moderne waterdoorlatende bestrating als op klinkers. Allemaal zaken om aan te denken bij herinrichting.
Zo komen we vanzelf op het voorkomen van grote wateroverlast door de fikse, heftige plensbuien, die tegenwoordig vaker optreden. Die waterdoorlatende bestrating zorgt voor sneller wegzijgen van de natte overvloed. De ongeplaveide oppervlaktes die wel al hebben omgezet in gazons of bloembedden om opwarming tegen te gaan, absorberen het hemelwater sneller en effectiever dan tegels en klinkers, die alleen kunnen laten afstromen naar een goot, die al snel de overvloed niet meer kan verwerken en dus leidt tot plassen en natte overlast. En ook die grote, brede boomkruinen zijn weer van nut omdat ze het water wat langer vasthouden en nadat de bui is overgedreven nog een tijd nadruppen en zo de overlast spreiden in de tijd. Van groot belang is dat riolen en watergangen de plotselinge hoos aan water kunnen verwerken. Onze riolen zijn al grotendeels aangepast, maar de putjes vormen vaak nog een barrière. Van de watergangen wordt verwacht dat ze goed kunnen lozen op de boezems, de Oude Rijn en het Oegstgeesterkanaal. Maar we moeten ons wel realiseren dat de warme periodes tot overmatige droogte, eigenlijk verdroging zullen leiden als we niet voor plaatselijke opvang zorgen door het instellen van retentieplekken, plaatsen waar het water als voorraad wordt opgeslagen. De inrichting van het watersysteem vereist daarom extra aandacht. Hoe groter het oppervlak aan groen, hoe meer dat al van nature zal gaan. Hoe minder versteend oppervlak, hoe beter.
Zo hebben we met behulp van groen en aangepaste bestrating de scherpe kantjes van de klimaatsverandering wat verminderd. Dat het ook nog het groene karakter van ons dorp versterkt is een bonus en dat geldt ook voor vergroting en versterking van de biodiversiteit.
Met een deel van de omschreven aanpassingen is al begonnen, dus we zijn al op weg. Lichte klinkers zijn hier en daar al aangebracht, vooral op kruispunten, maar voor bewoners is het vooral van belang als hun straat niet overdag opwarmt, dus ook die moeten licht worden geplaveid. En hier en daar worden nieuwe bomen van een zuilvormige variant, dus zonder brede kroon, geplant in het openbaar groen, waar schaduw best aantrekkelijk zou zijn. Een bankje eronder maakt het helemaal ideaal.
Er zijn natuurlijk nog veel meer maatregelen op te sommen, maar dan komen we al snel op particulier terrein. Denk aan groene gevels, groene daken en minder tegels in de tuin. En huizen bouwen van hout, dat is pas duurzaam . . . maar dat bewaren we voor een volgende keer.
Peter van Helsdingen
Adviescommissie Groen en Natuur