Kleine Apostel
Een vriend stuurde mij een fotopagina uit 1959 van het tijdschrift De Kleine Apostel. De foto’s geven een beeld van ‘Kindsheidoptochten’ in Maasbracht en Schijndel, toevallig de dorpen waar mijn vrouw en ik zijn opgegroeid. Tot mijn verrassing zag ik mezelf op een van die foto’s. Ik was een van de zwart geschminkte kinderen die, gezeten voor een missiekerkje, luisterden naar de als Witte Pater geklede schoolgenoot.
De foto is een illustratie van een kerk- en wereldbeeld dat nu onvoorstelbaar is. De Heilige Kindsheid en De Kleine Apostel waren initiatieven om kinderen vertrouwd te maken met de missionaire taak van de kerk om overal ter wereld het katholieke geloof te verspreiden. Nederland liep daarin voorop met destijds duizenden zusters, broeders en paters die als missionaris waren uitgezonden. De Witte Paters en Zusters namen daarbij Afrika voor hun rekening. Het beeld was dat zwarte mensen – toen nog onbekommerd aangeduid met het n-woord – bekeerd moesten worden. Anders zouden ze immers als ‘heidenen’ rechtstreeks naar de hel gaan. Als roomse kindertjes werden wij aangespoord om voor hun bekering te bidden en zilverpapier te sparen. Daarnaast bezochten missionaire orden de scholen om toekomstige missionarissen te werven. Dit ging gepaard met spannende verhalen over ‘missielanden’.
Dat het traditionele missiebeeld is gaan kantelen, is opvallend genoeg juist te danken aan de missionarissen zelf. Vorige maand zond KRO-NCRV een documentaire uit met bejaarde Witte Zusters. Zij vertelden dat hun werk steeds meer gericht was op gezondheid en onderwijs, maar ook op bijvoorbeeld vrouwenrechten. Dat zagen zij, juist vanuit hun missionaire opdracht, als primair en niet bekering of geloofsverkondiging.
Die ontwikkeling sloot aan bij een veranderend kerk- en wereldbeeld in Nederland. Missie werd meer en meer gericht op samenwerking. Dat kwam tot uiting in de naamswijziging van De Kleine Apostel naar KLAP, een missionair jongerentijdschrift dat tot 2006 bleef bestaan. En tegenwoordig is er de website www.missiokids.nl die een eigentijdse invulling van het missiebegrip poogt te geven. Kindsheidoptochten met zwart geschminkte kinderen horen daar niet meer bij. Maar leuk dat we de foto's nog hebben.
Koos van der Bruggen