Oegstgeest en Oekraïne
Mijn eerste kennismaking met Oegstgeest was eind jaren zeventig. Kasteel Poelgeest was nog een volkshogeschool, gericht op ‘verheffing van het volk’ door vorming en educatie. Ik was actief in de katholieke vredesbeweging Pax Christi, die in Poelgeest een studieweekend had georganiseerd. Het ging vooral over de campagne ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’. We zaten immers midden in de Koude Oorlog. Die was in 1989 voorbij. Maar daarmee waren de kernwapens nog niet de wereld uit, en ook niet uit Nederland. Dat leek niet veel mensen te verontrusten, er was immers een periode van vrede en samenwerking aangebroken.
De tijd verstreek. Kasteel Poelgeest werd van een wat alternatief vormingscentrum een keurig conferentieoord. Pax Christi werd van een activistische vredesbeweging een door de overheid gesteunde organisatie, voortaan Pax genaamd. En ondergetekende werd van jonge activist wetenschappelijk onderzoeker op het terrein van vrede en veiligheid, en ook nog eens inwoner van Oegstgeest. In dat Oegstgeest is de lente aangebroken. De niet zo talrijke terrasjes zitten dan ook vol. Het mag immers weer! Alle reden voor euforie zou je zeggen.
Maar toch: de oorlog in Oekraïne ligt er als een donkere schaduw overheen. Nauwelijks een dag rijden van hier worden onschuldige burgers het slachtoffer van het niets ontziend oorlogsgeweld van Poetins leger. Oekraïense mensen, die ook liever op een terrasje zouden zitten, worden van huis en haard verdreven. Natuurlijk, door veel mensen wordt op tal van manieren hulp geboden. Zo heeft een gevluchte familie bij een van onze buren tijdelijk onderdak gevonden. Fantastisch dat dit allemaal gebeurt.
Maar het is helemaal niet fantastisch dat dit moet gebeuren. De droom van de vrede is zo oud als de mensheid. Jesaja profeteerde al dat zwaarden zouden worden omgesmeed tot ploegijzers. Maar elke keer weer komt de vloek van de oorlog. En altijd weer worden onschuldigen het slachtoffer, zoals nu in Oekraïne.
Kunnen we dan niets doen? Veel analisten en politici zijn met die vraag bezig. Ze worden verscheurd door het dilemma van enerzijds bijna niets doend toezien hoe een volk wordt vernietigd en anderzijds militair ingrijpen met de kans op escalatie tot een nucleaire oorlog. Want ja, die ‘vergeten' kernwapens houden de wereld nu meer dan ooit in de greep. Koos van der Bruggen