Dammen
Kortgeleden zag ik een voor mij verrassende documentaire op tv. Kortgezegd gaf het treffend inzicht hoe de natuur is gebaat bij biodiversiteit, balans in de natuur. Biologen namen waar dat de groep orka’s voor de westkust van Amerika steeds kleiner werd. Nader onderzoek wees uit dat zalm het hoofdvoedsel voor deze zeedieren is. En die was er bijna niet meer. De orka’s bleken ondervoed., vandaar die krimp. Door nu enkel een stuwdam uit de rivier te verwijderen – jawel! – kon hun diner de zee weer inzwemmen. De orka’s werden weer gezond, er vonden minder miskramen plaats en hun populatie nam weer toe. Missie geslaagd.
Niemand had gedacht aan wat er nog meer kon gebeuren. Ook langs de rivier kwam het leven weer tot bloei. Dankzij de teruggekeerde zalm kwamen er weer beren vissen, ze lusten graag zalm. Aaseters en insecten die zich ontfermen over de restjes keerden terug. Dit alles had tot gevolg dat ook de planten- en bloemenwereld opleefde. Door het verwijderen van die éne door mensen geplaatste dam herstelde de natuur zich op verrassende wijze. De documentaire liet meer plekken op de wereld zien waar de natuur krachtig herstelde nadat er weer ruimte werd geboden aan een diverse flora en fauna.
Nadenkend over het wankele evenwicht van ecosystemen, bedacht ik me hoe jammer het is dat wij mensen dammen bouwen en niet alleen in rivieren. In de privésfeer en tussen, zeg maar ‘bubbles', groepen waarin mensen zich veilig wanen. Het is goed om te bedenken dat Franse Revolutie, Arabische Lente, Gele hesjes, allemaal gevolgen zijn van ‘verstoord evenwicht' tussen groepen. Orka's, beren en zalmen kunnen niet met spandoeken en stenen de straat op. Mensen wel. In de Bijbel lees ik verhalen van Jezus van Nazareth die muren afbrak tussen mensen. Uitgestotenen haalde hij er weer bij en hun levens bloeiden op. We hebben dus een voorbeeld hoe het kan werken. Ieder voor zich kan overwegen welke dammen - groot of klein - hij misschien maar beter kan afbreken. Op termijn leveren ze meestal toch alleen maar schijnveiligheid op. Zoals het afbreken van een dam in de rivier de natuur tot bloei bracht, zo verrijkt de afbraak van een menselijke dam waarschijnlijk niet alleen het leven van de ander, maar zo goed als zeker ook dat van onszelf.
Mieke Kerkhof-Scheenaard