Groot onderhoud aan Oudenhofmolen in Irispark
erfgoed n Momenteel vindt er groot onderhoud plaats aan de Oudenhofmolen in het Irispark; de enige molen die Oegstgeest heeft en waarvan de gemeente sinds 1965 eigenaar van is. Paul van der Zijden is op vrijwilligersbasis molenaar. Hij was graag bereid om daarover te vertellen, maar hij wil eerst iets kwijt over de geschiedenis.
Tekst en foto's Wim van Tuijl
Paul vertelt: “In 1631 is de Oudenhofpolder ontstaan en was één van de vele polders in deze regio. De huidige molen dateert van 1819, maar waarschijnlijk heeft er voorheen een andere molen gestaan, maar daarvan maakt de geschreven historie geen melding. De huidige molen is een wipmolen, uitgerust met een rad, die tot doel had om overtollig water uit het laaggelegen gebied af te voeren. De molen is voor dat doel tot 1963 in bedrijf geweest. In 1926 is er in de molen een Ericsonmotor geplaatst om bij gebrek aan wind de schepfunctie van het waterrad in stand te houden." Daarna is de ontpoldering begonnen vanwege geplande bouw van flats en het winkelcentrum. De landschappelijke waarde van de molen verdween. Het is nu een nostalgisch vriendelijk accent te midden van genoemde bouw. Kortom, een tastbare herinnering aan wat het gebied ooit was.
Functies van de molenaar
“De functie van de molenaar is in de eerste plaats het bedienen van de molen onder alle omstandigheden die het grillige weer ons soms biedt. Een molen moet geregeld draaien, omdat het mechanisme anders defect raakt. Voor het laten draaien moet ik goed op de weersomstandigheden letten.
Voorts moet ik het mechanisme voor het laten draaien van de molen geregeld smeren. De assen draaien in een uitgeholde steen, ook wel lager genoemd. Ik breng geregeld varkensvet aan om drooglopen te voorkomen. Minstens één keer per jaar moet ik met bijenwas de staven en tanden van de wielen insmeren; in vaktermen ‘wassen’, genoemd. Verder ben in verantwoordelijk voor allerlei klein onderhoud. Groot onderhoud wordt uitgevoerd door vakmensen van een molenmakersbedrijf. Jaarlijks is inspectie daarop vereist om de subsidie te houden”, verhaalt Paul.
Als molenaar moet Paul van der Zijden zorgen voor de veiligheid, zowel voor zichzelf als wanneer er bezoekers zijn. “Tijdens aanwezigheid van meerdere bezoekers span ik uit voorzorg netten op plekken waar ze gevaar lopen als de molen in bedrijf is, zoals in de omgeving van de wieken”, geeft hij als voorbeeld. Vanwege corona is nu geen bezoek mogelijk. Er zijn geen vaste openingstijden. Zodra het weer mogelijk is, kunnen belangstellenden langskomen als de wieken draaien en ik dus aanwezig ben. Op zaterdagen ben ik er echter nooit, want dat is mijn vaste dag voor de andere molen, waarvan ik molenaar ben: De Rooie Wip in Hazerswoude. Deze molen dateert uit 1636”.
Paul bevestigt dat molenaar zijn tijd kost. “Ik ben, zeg maar, een vriend van de molens. Ik voel me er verantwoordelijk voor dat ze mede door mijn onderhoud, er nu zo mooi bijstaan.”
Groot onderhoud
Paul vertelt vervolgens wat er tijdens het groot onderhoud gaat gebeuren. “In de eerste plaatst het gaande werk,” legt hij uit. “Dit betreft alles wat te maken heeft met het draaien van de wieken en het rad. Inmiddels is het opnieuw bevestigen van het scheprad grotendeels klaar. De zeilen langs de wieken zijn in slechte staat en zullen worden vervangen. Dit geldt ook voor de windborden van de wieken. De windborden zitten aan de rechterkant van de wieken en zijn uitneembaar. De roeden aan de wieken zullen worden gestoken, roestvrij gemaakt en opnieuw op hun plaats worden gezet." In november is het kruiwiel vervangen. Dit onderdeel bevindt zich achter de molen.
Paul heeft dus een welbesteed seniorenleven. Stilzitten is niets voor hem. Behalve molenaar is hij liefhebber van wandelen, hardlopen en fietsen. Hij steekt ook energie in zijn tuin en kas. “Ik ben ook lid van een zangkoor en jurylid bij de atletiekvereniging”. Hiermee onderstreept hij actief in het leven te staan.
Okidoo voor kinderen trapt af
ontdekking n Okidoo, het project Oegstgeester KIDs Op Ontdekking, is een nieuw initiatief van enkele Oegstgeestenaren, met steun van de gemeente en de bibliotheek. Okidoo richt zich op kinderen van 9 tot 14 jaar en wil hen extra kansen aanbieden. Het is een wekelijkse activiteit, tien keer na schooltijd.
Op 11 mei is Okidoo gestart met zeven kinderen van vijf Oegstgeester basisscholen; de scholen hebben voor de aanmelding gezorgd. Op deze eerste middag was kennismaking met elkaar en met de begeleiders de invalshoek. In een collage die alle kinderen maakten is met plaatjes aangegeven hoe de kinderen onder andere denken over hun favoriete eten, Tv-programma en over hun lievelingsdier. Aan elkaar vertelden zij daarna over hun collage, waarmee het elkaar leren kennen was begonnen.
Buiten was er aandacht voor stoepplantjes, stoepkrijten, uitleg over moestuintjes en een spelletje verstoppertje. Op deze wijze kwamen er verschillende kanten van de deelnemers naar voren: wat vind ik fijn en kan ik goed; en waartoe voel ik mij niet zo aangetrokken.
De volgende weken zijn er programma’s buiten en binnen. Op 19 mei gaan ze met een deskundige gids vogels spotten in de Polders Poelgeest. Later in juni is er een spelletjescompetitie, een kennismaking met voetbal, schaken, met boeken op reis en cartoontekenen. Als de coronaregels het toelaten bezoekt de groep een museum en kasteel Oud Poelgeest.
Dit veelzijdige programma heeft als rode draad de deelnemende kinderen in aanraking te brengen met thema’s die zij in hun leven van alledag niet tegenkomen. Het Okidooproject is nog op zoek naar vrijwilligers om alles soepel te laten lopen en plannen voor het volgende jaar te ontwikkelen. Graag ontmoeten ze dorpsgenoten die hieraan een bijdrage willen leveren.
Informatie en aanmelding: okidoo.oegstgeest@gmail.com.
