Blijft Servicepunt71 goed voor uw geld?
U weet wellicht uit dit blad dat Servicepunt71 (SP71) het dienstencentrum is van Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude. Dit centrum werkt met 450 medewerkers vanuit het Tweelinghuis in Leiden. Oegstgeest besteedt er van haar bedrijfskosten volgens de begroting € 4 miljoen aan. Dit is financieel voordelig voor de gemeente, dus ook voor u. Al hebt u direct weinig contact, indirect is het centrum tot uw dienst. Vooral via standaarddiensten met schaalvoordelen zoals betere kwaliteit en lagere kosten. Volgens het rapport van onze Rekenkamercommissie uit 2016 worden deze doelen inderdaad behaald. SP71 biedt via maatwerk ook ruimte aan de verschillen tussen de gemeenten. Maar de verschillende wensen van de deelnemers voor specificaties en levertijden veroorzaken problemen. Zelfs zo, dat er discussie is over de toekomst van het centrum. Begrijpelijk, want combineren van standaardwerk en maatwerk in één organisatie is heel moeilijk. Bij standaardwerk gaat het om het efficiënt vervaardigen van een groot aantal gelijke diensten.
U kunt denken aan informatietechnologie, inkoopcontracten, afvalverwerking, Wmo-hulpmiddelen, beveiliging, personeelsbeleid en administraties. Bij maatwerk zijn de wensen van de verschillende gemeenten doorslaggevend zoals bij nieuw beleid. Voor het leveren van deze totaal verschillende diensten zijn andere types mensen nodig: efficiënte mensen voor standaardwerk en klantgerichte mensen voor maatwerk.
In grote lijnen is het kernprobleem de combinatie van standaardwerk (veelal de rol van colleges van B en W) en maatwerk (doorgaans de rol van gemeenteraden).
Combinatie van standaardwerk en maatwerk is een weeffout
Volgens de jaarrekening 2019 van SP71 is 80% standaardwerk. Prima, tenzij de gemeenten achteraf de specificaties willen wijzigen. De overige 20% is maatwerk, de helft echt maatwerk en de helft meerwerk met het karakter van maatwerk. De wensen voor maatwerk van de gemeenten kunnen verschillen. Daar komt bij dat er minstens elke vier jaar nieuw beleid kan komen door een andere meerderheid in een gemeenteraad. Nu staat een aantal scenario’s ter discussie. Het scenario om SP71 op te nemen in de grootste gemeente Leiden is geen oplossing; dan komen de verschillende maatwensen van andere gemeenten in de knel. Helemaal uit elkaar gaan is ook geen goed scenario, omdat de gemeenten dan in plaats van de voordelen van samen standaardwerken forse reorganisatiekosten hebben. Een betere oplossing is het scheiden van de tweeling:
1. Maatwerk uitvoeren onder regie van de gemeenteraden, die dan ook zorgen dat ze de middelen hebben om dit écht te kunnen.
2. Standaardwerk blijven uitvoeren samen met andere gemeenten onder verantwoordelijkheid van de colleges van B en W met management met een standaardprofiel, bij voorkeur bij SP71.
Het kiezen voor een nieuw scenario is een goede gelegenheid om Voorschoten, ook ervaren met een gemeenschappelijk dienstencentrum, bij de oplossing te betrekken. Dit voortreffelijke voorstel komt van de gemeenteraad van Oegstgeest. Met meer schaalvoordelen levert een bredere samenwerking (voor ruim 200.000 inwoners) u eerder geld op dan het u meer gaat kosten.
Simon Vogel