'Sorry'
Mijn medecolumniste Alice Siepelinga schreef vorige week een mooie column over: de verzoeningsdienst van de Nederlands Gereformeerde Kerk en de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt hier in Oegstgeest. Als lid van de Raad van Kerken mocht ik erbij zijn. Het was een mooie ervaring om te zien hoe oprecht spijt werd betuigd en even oprecht excuses werden aanvaard. Vooral bijzonder voor enkele ouderen die de scheuring van 1967 nog hadden meegemaakt. Er werd niet meer gesproken over de inhoudelijke aanleiding voor de breuk van destijds. Ik denk ook niet dat veel jongeren nog zouden begrijpen waarom de verschillende inzichten van destijds tot een breuk moesten leiden. Na de hereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken is dit een volgende stap op weg naar meer eenheid. Als katholiek heb je dan al snel de ondeugende neiging om te denken: laten ze allemaal maar terugkeren in de schoot van de moederkerk. Maar dat is te simpel gedacht. Want ook de Rooms-Katholieke Kerk draagt de erfenis van het verleden. Het zou te gemakkelijk zijn om alle schuld bij de weglopers te leggen. Ten tijde van de reformatie waren er tal van misstanden in de kerk van Rome die voor hervormers als Luther of Calvijn reden waren om zich af te scheiden. Die misstanden waren misschien nog wel belangrijker dan de theologische verschillen die gaandeweg zijn ontstaan. Misschien ook een reden voor excuses vanuit Rome?
Het aanbieden van excuses gebeurt uiterst sporadisch. Juist de afgelopen periode was er gelukkig nog een voorbeeld, toen premier Rutte bij de Auschwitz-herdenking de excuses aanbood voor het beleid in de Tweede Wereldoorlog dat mede had bijgedragen aan het wegvoeren van zo grote aantallen joodse medeburgers. Vaak worden immers geen directe excuses aangeboden, maar wordt gekozen voor wollige formuleringen, omdat er vrees bestaat voor juridische consequenties, zoals het betalen van schadevergoeding.
Dat soort overwegingen heeft niet meegespeeld bij beide kerken. De pijn die velen hebben ervaren is niet met geld weg te nemen. Wel met oprechte excuses en met het voornemen om waar de wegen eens scheidden, nu weer 'samen op weg' te gaan. En dat zal heus niet allemaal gemakkelijk gaan. Maar de eerste stappen zijn gezet. Voor de andere kerken van Oegstgeest kan dit een voorbeeld zijn.
Koos van der Bruggen