Frans van Ruth en NMI-directeur Frits Zwart. | Foto Lucien Knoedler
Frans van Ruth en NMI-directeur Frits Zwart. | Foto Lucien Knoedler Foto: Lucien Knoedler

Wereldpremière strijkkwartet Leander Schlegel in De Paulus

muziek n Zondagmiddag 22 september is in De Paulus de wereldpremière van het Tweede strijkkwartet van de in Oegstgeest geboren Leander Schlegel. Vond zijn muziek gretig aftrek bij uitgevers in Europa, dit werk voltooide hij in 1913, vlak voor zijn plotselinge dood. Het manuscript rust nu bij het Nederlands Muziek Instituut. Alle reden over dit in de wereld unieke archief in gesprek te gaan met directeur Frits Zwart, in bijzijn van de Leander Schlegel-vorser Frans van Ruth.

Het NMI is gevestigd in het Haagse Gemeentearchief en omvat inmiddels vier en een halve kilometer archiefstukken. De ene helft documentatie en de andere manuscripten, partituren en talrijke eerste drukken, daaronder van Bach. Hier is ook een manuscript van Mozart. Verder alle partituren van en de briefwisseling tussen de componist Gustav Mahler en Willem Mengelberg, de Concertgebouworkestdirigent en Mahler-apologeet. Geen wonder dat Frits Zwart op een proefschrift over Mengelberg promoveerde. Het is inmiddels ook in het Engels verschenen, de kritieken zijn zeer lovend. Frits Zwart: "Wij zijn evengoed het geheugen van Nederlandse componisten en musici, hun archieven bevinden zich hier. Als volgend jaar naast ons het Muziekcentrum aan het Spui gereed is en daar naast onder meer het Residentie Orkest ook het Koninklijk Conservatorium intrekt, ontstaat een nieuwe situatie. De bibliotheek van het conservatorium komt bij ons en er wordt een etage voor studie en onderzoek ingericht". Klinkt veelbelovend, maar in 2012 leek het NMI verloren. Frits Zwart: "De rijkssubsidie hield op. Daarom konden we niet in de Koninklijke Bibliotheek blijven waar we sinds 2000 zaten. Gelukkig was het Haags Gemeentearchief bereid ons op te nemen. De verhuizing nam drie jaar in beslag, in 2016 was die voltooid."

Over de grondslag van het NMI: "Het komt voort uit de verzamelingen die de bankier Scheurleer naliet. Verder uit die van Balfoort en van Noske." Begin jaren tachtig bezocht Frans van Ruth verwoede Nederlandse muziekverzamelaar Willem Noske, voorheen eerste concertmeester van het Residentie Orkest. Deze wees hem op de vijfendertig liederen van Leander Schlegel, alle van ontegenzeggelijk van topniveau. Ze zijn dankzij van Ruth bij Donemus uitgegeven. Hij geeft in het Osger Weekend op 15 september een lecture-recital over Schlegel. Zie muziekkamer-oegstgeest.org