Thuis
Deze week wordt het jaarprogramma van de Raad van Kerken Oegstgeest weer bezorgd: tal van bijeenkomsten, voorstellingen en andere activiteiten ter bezinning op kerkelijke en maatschappelijke vraagstukken. Het motto van het programmaboekje is 'Thuis'. De opstellers van het programma nodigen uitdrukkelijk ook mensen uit die zich niet thuis voelen in de kerk om aan een of meer activiteiten deel te nemen. De ervaring leert helaas dat dit gemakkelijker gezegd is dan gedaan. Dat geldt niet alleen voor mensen die geen persoonlijke ervaring hebben met kerk of geloof, maar zeker ook voor velen die christelijk zijn opgevoed. Mensen dus die protestant of katholiek van huis uit zijn. Ze voelen zich er niet meer thuis. De Nederlandse literatuur geeft tal van voorbeelden uit vooral de protestantse wereld, waarom dat zo is. Denk aan auteurs als Maarten 't Hart, Franca Treur en natuurlijk onze dorpsgenoot Jan Wolkers. Redenen zijn een verstikkende opvoeding, onnavolgbare leefregels, een autoritair gezag, verkettering van anders- of niet-gelovigen. In de katholieke wereld hebben veel ex-gelovigen het niet veel anders ervaren. En dat alles in naam van een liefdevolle en barmhartige God. Voor veel mensen was dit allemaal niet met elkaar te rijmen. Daarmee namen zij afscheid van de kerk en niet zelden ook van het geloof.
En nu komen vertegenwoordigers van die kerken ineens met de uitnodiging om weer eens bij dat vroegere thuis op bezoek te komen. Begrijpelijk dat er niet al teveel animo is. Toch kan het de moeite waard zijn. Niet - laat dat duidelijk zijn - om je weer te bekeren tot de kerk en het geloof van je jeugd. Maar juist om te leren dat die kerk en dat geloof niet meer hetzelfde zijn als in het verleden. Ook de blijvers hebben ervaren dat er veel mis was: dat het geloof vaak verstard was in steeds meer betekenisloze rituelen, dat er autoritaire gezagsvormen waren die aanleiding gaven tot misbruik, dat het waarom van geloven uit zicht raakte. Zowel 'gewone' gelovigen als gezaghebbende theologen hebben dit gesignaleerd en hebben gestreden voor verandering. Langzaam maar zeker heeft dat geresulteerd in nieuwe vormen van kerk-zijn en geloven. Ook heel belangrijk is de toenadering van de verschillende kerken: geen verkettering, maar samenwerking. Hier in Oegstgeest blijkt dat uit een actieve Raad van Kerken en een uitnodigend activiteitenprogramma, inderdaad ook voor mensen die niet (meer) thuis zijn in de kerken. Probeer het een keer!
Koos van der Bruggen