Jaap R. Bruijn vertelt over vier eeuwen walvisvaart
lezing n Op donderdag 23 mei komt Oegstgeestenaar Jaap R. Bruijn, emeritus-hoogleraar Zeegeschiedenis aan de universiteit van Leiden, in de Rijnlandse Boekhandel vertellen over zijn nieuwe boek 'Een zee van traan, vier eeuwen Nederlandse walvisvaart 1612-1964' dat hij schreef met Louwrens Hacquebord.
Door Willemien Timmers
Het belooft een interessante avond te worden, want Jaap Bruijn kan als geen ander over de geschiedenis van de zeevaart vertellen. Bruijn schreef al eerder, ook samen met collega's, over de walvisvaart in de lage landen, maar een compleet overzicht van deze industrie vanaf begin zeventiende eeuw tot aan het laatste Nederlandse schip, was er nog niet.
vet
"Toen de Nederlandse bevolking aan het begin van de zeventiende eeuw sterk groeide, was er ook meer behoefte aan allerlei grondstoffen", legt Bruijn uit. "Het walvisvet dat mee naar huis kwam nadat men op het noordelijk halfrond op walvissen had gejaagd, werd gebruikt voor onder andere smeer, zeep en verlichting. Voor die tijd gebruikte men met name plantaardige oliën als koolzaadolie."
Er werd volop op walvissen gejaagd, tot de walvissen zo rond 1800 uitstierven in de arctische wateren. "Vaak krijgen walvissen maar één jong in vier jaar tijd; dan zijn ze dus op een gegeven moment op."
Twintigste eeuw
Na de Tweede Wereldoorlog was er opnieuw een grote behoefte aan vetten. "De veestapel was immers behoorlijk geslonken. In die tijd kon er zonder vergunning in de internationale wateren op het zuidelijk halfrond gevist worden. Omdat de overheid zelfs subsidie gaf op het jagen op walvissen, was de industrie winstgevend. De bemanning, die met name uit Friesland, de Waddeneilanden en Noord-Holland kwam, verdiende goed."
Lezing
Bruijn, die reeds in 2003 met pensioen ging, zal op donderdag 23 mei ook vertellen over het leven aan boord van de schepen die maanden van huis waren. "In de zeventiende en achttiende eeuw zat men soms maanden vast in het ijs."
Voor meer verhalen kan men op 23 mei vanaf 20.00 uur terecht in de Rijnlandse Boekhandel in Winkelcentrum Lange Voort. Toegang 5 euro.