Natuur(lijk)
We zijn zo langzamerhand helemaal in zomerse sfeer gekomen. Af en toe warme, hete dagen afgewisseld door heftige zomerbuien. Als het even kan tijd om de natuur in te gaan. We zien veel wetenswaardigheden waardoor de wonderlijke werking van de elementen van flora en fauna zichtbaar wordt. Maar er is meer! Ga ter inspiratie eens op museum bezoek en keer dan terug naar die natuur.
In het Katwijks museum is tot 24 juni de mooie tentoonstelling: 'Een zoektocht' van het werk van Johan de Vries (1892 – 1982) te bezichtigen. In zijn tijd was hij nogal bekend, maar na de Tweede Wereldoorlog raakte de Vries in de vergetelheid. Zijn werk is het echter nog steeds waard om een tentoonstelling aan te wijden. Ik zal u zeggen waarom.
Hij is een tijdgenoot van de bekende Jan Toorop. Dat is heel goed te zien aan een aantal vroege werken. De lijnvoering lijkt dan op de Slaolie stijl. Het werk is ook symbolisch te noemen, een stroming die vorm probeert te geven aan het mysterie van het leven. Na enige jaren gaat zijn aandacht uit naar de mens en schildert hij portretten met de nadruk op het innerlijke van de mens. Daarnaast schildert hij landschappen en stillevens. In de oorlogsjaren, waarin hij als schilder steeds meer naar binnen keert, ontdekt hij de mystiek van de natuur. Hier vallen alledaagse beslommeringen van hem af. Hier vindt hij God. Het is interessant om te zien dat die schilderijen van duinlandschappen steeds abstracter worden en de grootse beweging ervan in lijnen wordt weergegeven. Zijn kleuren worden lichter en de vormen minder gedefinieerd: lichte grijzen met weinig herkenbare kleuren. Hier vloeit de diversiteit over in een totaliteit die hem het gevoel geeft van de geweldig grootsheid van de schepping.
Voor mij was dit aanleiding om het duin in te gaan en de natuur in al zijn grootsheid op me af te laten komen. Dit is schepping, dit is groots, dit is de Schepper ervaren zonder theologische invulling! Dan wordt het ook duidelijk waarom de Kerken oproepen tot zorg voor die natuur.
De Vries zegt over zijn laatste schilderijen: "Ik heb eindelijk gevonden waar ik heel mijn leven al naar op zoek was." Hij heeft ook mij op het spoor gezet.
Dik Kompier