Terwijl hij aan Winterreise werkte, wist Schubert dat hij niet lang meer te leven had.
Terwijl hij aan Winterreise werkte, wist Schubert dat hij niet lang meer te leven had. Foto:

Met Winterreise componeerde Schubert zijn eigen trektocht

muziek n Een groot bewonderaar van bariton Jasper Schweppe en pianiste Riko Fukuda, schreef de bekende docent, schrijver en componist Leo Samama speciaal voor hun vertolking van Schuberts Winterreise in de Paulus, zondag om 16.00 uur, een toelichting voor het programmaboekje. Daaruit deze passages.

'Terwijl hij in februari en oktober 1827 aan Winterreise werkte, wist Schubert dat hij niet lang meer te leven had. Evenals voor Die schöne Müllerin gebruikte hij gedichten van leeftijdgenoot Wilhelm Müller (†1827). Met die eerste cyclus, vier jaar eerder, had hij de toon gezet voor een min of meer verhalende reeks liederen. Woonde Franz eerst weer enige tijd bij zijn vader, daarna huurde hij een kamer. Hij werkte aan een eenvoudige tafel met zijn gitaar onder handbereik. Een piano had hij niet. Soms speelde hij met zijn vingers 'piano' op de tafel om een greep of een techniek uit te proberen: 'Ik ben geboren om te componeren en met geen ander doel.' In 1826 logeerde hij bij een vriend om daarna weer op zichzelf te wonen. Te ziek om voor zichzelf te zorgen, verhuisde hij in de nazomer van 1828 naar zijn broer Ferdinand. Van adres naar adres nam hij vele voltooide en nog onvoltooide composities mee. Zo ook Winterreise. Was de eerste set voltooid, ontdekte hij dat er nog twaalf gedichten waren. Zo gebeurde dat Schubert kort voor zijn dood op 19 november 1828 in bed nog de drukproeven corrigeerde van de tweede bundel. Winterreise vertelt een aaneengesloten verhaal. Ondervinden we in Die schöne Müllerin hoe liefde en hoop omslaan in wanhoop en zelfdestructie, in Winterreise is de bodem bereikt: introspectie in eenzaamheid. In het laatste lied van Winterreise, Der Leiermann, rest eenzaamheid, koude en het obsessieve gevoel met muziek niet te kunnen ophouden. Schubert componeerde in de laatste maanden van zijn korte leven tot het niet meer ging: de grote Mis in As, liederen, schetsen voor een nieuwe symfonie, het Strijkkwintet en de drie laatste Pianosonates. Hij was zelf de draailierspeler geworden, met Winterreise had hij zijn eigen winterse trektocht gecomponeerd.'
Kaarten bij de Rijnlandse Boekhandel, reserveren via tickets@muziekkamer-oegstgeest.org: volwassenen €25, studenten €10, vrij entree tot 18 jaar. Bij de prijs inbegrepen een glas wijn van De Gouden Ton of een frisdrank. Mantelzorgers kunnen een vrijkaart reserveren via info@wijzijneva.nl