'Muurformules laten je even in verwondering over het leven nadenken'
wetenschap n Meer dan honderd muurgedichten zijn er in de stad Leiden te bewonderen. Een concept dat inmiddels door veel andere gemeenten gekopieerd wordt. In Oegstgeest werd vorige maand een gedicht van Jan Wolkers onthuld tegenover zijn geboortehuis in de Deutzstraat. De prachtige kunstwerken in de stad krijgen veel waardering, en hebben sinds december 2015 gezelschap gekregen van muurformules. Op woensdag 22 november werden de drie laatste wetenschappelijke kunstwerken officieel onthuld, en ging ook de website www.muurformules.nl online. Aanstichters van dit alles: Leidenaar Ivo van Vulpen en Sense Jan van der Molen uit Oegstgeest.
Door Willemien Timmers
Tijdens een 'natuurkundigencafé' in Leiden in 2014 gaf van Vulpen min of meer als grap in een speech aan, dat het mooi zou zijn als er naast gedichten ook wetenschappelijke formules uit de wis-, natuur- of sterrenkunde op Leidse muren te vinden zouden zijn. De Bètawetenschappen zijn immers al eeuwenlang zeer succesvol in Leiden. Toen een lokale krant, die bij die gelegenheid aanwezig was, aandacht aan dit idee besteedde, was er eigenlijk geen weg meer terug.
"Ivo benaderde mij of ik het leuk vond om samen met hem dit project van de grond te tillen. Ik was direct enthousiast en samen zijn we erin gedoken", vertelt Oegstgeestenaar Sense Jan van der Molen bij een kop thee in zijn gezellige huiskamer in Poelgeest.
Tegenbeeld
Ook al zijn er inmiddels al zes formules 'geplaatst' en loopt het project al drie jaar, het enthousiasme is nog steeds van zijn gezicht af te lezen. "We hebben in 2014 contact gezocht met makers van de muurgedichten, Ben Walenkamp en Jan Willem Bruins van de stichting Tegenbeeld. Ongelofelijk wat zij kunnen: vanuit 'de losse pols' maken zij de mooiste dingen op muren."
Het kostte wel een aantal gesprekken voordat de 'heren van de gedichten' òm waren. "Achter de muurgedichten zit een hele filosofie: Bezoekers van over de hele wereld, ook vluchtelingen, moeten zich kunnen verwonderen bij de mooie woorden in hun taal. Bij formules voelt dat anders, omdat niet iedereen de toepassing ervan begrijpt. Toch is de taal die zij spreken ook heel mooi, en voegen de kunstwerken iets toe aan Leiden en zijn wetenschappelijke positie en geschiedenis."
Toen de medewerking van de kunstenaars was toegezegd, en ook de Leidse wethouder Robert Strijk enthousiast was, kon nagedacht worden over de te plaatsen formules. "Wereldwijd gezien is het best uniek als je ziet welke natuurkundige formules er in Leiden zijn bedacht", legt van der Molen uit. "Samen hebben we nagedacht over tien Leidse formules met eeuwigheidswaarde, waarvan die van Albert Einstein bij Museum Boerhaave de eerste was."
Het concept van het enkel een formule op de muren plaatsen, zoals de twee wetenschappers het in gedachten hadden, werd in de loop van het project aangevuld met wat verhelderende zinnetjes. Inmiddels zijn er in de stad dus zes muurformules te vinden van de wetenschappers Einstein, Lorentz, Snellius, Oort, Uhlenbeck en Goudsmit. Een verzameling om trots op te zijn.
"Dat zijn we zeker," bevestigt Van der Molen. "Mooi hoe alles is gelopen. Geweldig dat we als twee gepassioneerde wetenschappers zoveel steun hebben gekregen. Op de een of andere manier heeft het project vleugels gekregen. We zijn daarbij erg blij met de hulp van de stichting Tegenbeeld, en de sponsoring van de gemeente Leiden, de faculteit wis- en natuurkunde, de Gorter Stichting en het Lorentzfonds."
Verdiepen
De wetenschappers hopen dat voorbijgangers even stil blijven staan bij de kunstwerken. "Al verdiep je je maar heel even in de materie. Het verrijkt je leven en doet je verwonderen als je ziet dat vierhonderd jaar geleden wetenschappers al zoveel ontdekten. Bovendien helpt het je om ook moderne toepassingen, als bijvoorbeeld gps-systemen, beter te begrijpen."
In 2018 moeten de tien geplande muurformules allen ergens in Leiden op een muur prijken. Sommigen op markante locaties, anderen 'gewoon' op een willekeurige straathoek.
inspiratie
"Hoe mooi zou het zijn als we over vijftig jaar terugkijken, en een groot wetenschapper van dat moment vertelt dat zijn bezieling voor de wetenschap ontstond bij het zien van een kunstzinnige en intrigerende muurformule in Leiden."
muurformules.nl
