Plaquette onthuld ter nagedachtenis aan president Chris Soumokil
gedenken n Afgelopen donderdag, 13 oktober, werd bij Terweeweg 132 een plaquette onthuld ter nagedachtenis aan Mr. Dr. Chris R.S. Soumokil, die van 1950 tot 1966 president van de Zuid-Molukken (Republik Maluku Selatan - RMS) was.
Door Willemien Timmers
Veel Molukkers van naam waren aanwezig bij de onthulling van de gedenkplaat bij het huis waar de latere president tijdens zijn studietijd met zijn ouders woonde. 13 oktober werd ook Soumokils 111e geboortedag gevierd in het bijzijn van zijn weduwe Njonja ('moeder des vaderlands') en zijn zoon Thommy Soumokil. De plaquette is overigens gecreëerd door de Molukker Jnunus Ririmasse, kunstenaar en voormalig treinkaper van De Punt.
Chris Soumokil werd in 1905 op Java geboren en ging in Soerabaja en Semarang (in het toenmalige Nederlands-Indië) naar school. Later rondde hij Nederland zijn middelbare school af. Daarna studeerde hij rechten in Leiden en promoveerde in 1934. In januari 1935 vertrok hij naar Java, waar hij in 1939 substituut-officier van justitie werd. Tijdens de Japanse bezetting werd Soumokil gevangen genomen. Toen de oorlog afgelopen was, werd hij onder andere procureur-generaal en minister van Justitie van de Indonesische (deel)staat Oost-Indonesië waar de Zuid-Molukken een onderdeel van vormden. Van hogerhand werd besloten dat Oost-Indonesië deel moest worden van de Republiek Indonesia. Soumokil wilde dat niet, nam het initiatief om de Zuid-Molukken uit de federatie te laten treden, en werd onder president J.H. Manuhutu minister van Buitenlandse Zaken van de onafhankelijke republiek. Op 3 mei 1950 werd Soumokil zelf president van de Zuid-Molukse Republiek. Door de roep om afscheiding ontstond een oorlog, waardoor Soumokil president constant op de vlucht was. Uiteindelijk werd hij gevangengenomen en op 12 april 1966 geëxecuteerd.
John Wattilete, president van de RMS in ballingschap, sprak afgelopen donderdag over de grote offers en ontberingen van Soumokil. "De wereld keek toe terwijl de Molukkers streden. Niemand heeft zich daadwerkelijk ingezet om Soumokils executie te voorkomen. Hij is gestorven voor de vrijheid van zijn volk." Wattilete bracht verder naar voren dat de druk op Indonesië zou moeten worden vergroot om de nog steeds onbekende plek van Soumokils graf aan te wijzen. "Deze plaquette is de enige tastbare herinnering zolang er geen graf is." Ook SP-Tweede Kamerlid Harry van Bommel gaf aan aandacht te willen voor het verzwijgen van de begraafplaats van de voormalige president. "Er moet ook aandacht komen voor de schandalige feiten in de Nederlands-Molukse geschiedenis. De ontvangst van de Molukse gezinnen hier in Nederland was schandalig. Ik hoop dat de regering hiervoor zijn verantwoordelijkheid neemt." Ook sprak hij over de huidige verdrukking van Molukkers in Indonesië.
Oridek Ap, vertegenwoordiger van de Free West Papua Campaign in Nederland noemde Soumokil een man om respect voor te hebben. "Wees trots op zijn offer. Onze volken zijn nog altijd in gevangenschap, en de meeste politieke partijen laten ons links liggen."
Aan het eind van de ceremonie werd de huidige bewoner van Terweeweg, Dirk Verdoes, bedankt voor zijn 'volledige medewerking'.