Jan de Visser bij een eerder door hem gemaakt schaakspel. | Foto Willemien Timmers
Jan de Visser bij een eerder door hem gemaakt schaakspel. | Foto Willemien Timmers

Jan de Visser maakt winnend ontwerp schaakspel voor schaakstukkenmuseum

Human Interest

Maar liefst 31 jaar lang gaf Jan de Visser les in wiskunde op het Rijnlands Lyceum aan de Apollolaan, vandaar dat 'heel Oegstgeest' hem kent. Afgelopen maand kwam de gepensioneerde docent op een heel andere manier in het nieuws: Zijn schaakspel 'STIJLvol' werd als winnaar uitgeroepen van de Schaakstukken Ontwerpwedstrijd 2018 van het Schaakstukkenmuseum in Rotterdam. Je zou kunnen zeggen dat hij daarmee Nederlands kampioen schaakstukken maken is.

Door Willemien Timmers

Jan de Visser werd in 1946 in Alphen aan den Rijn geboren. Als tiener bleek al dat hij een heel handige jongen was. "Ik kan mij herinneren dat ik gewoon wat aan het prutsen was met een blokje hout en een aardappelschilmesje, en dat onder mijn handen iets ontstond dat op een loper uit een schaakspel leek. Toen besloot ik verder te hobbyen en een heel schaakspel te maken", vertelt hij, en pakt het prachtige schaakspel van de plank. "Elke keer als ik niets te doen had, prutste ik verder, met dit resultaat."
Na een technische opleiding ging de Visser wiskunde studeren in Leiden, waarna hij docent werd op het Rijnlands Lyceum Oegstgeest. "Van 1974 tot 2005 heb ik daar met veel plezier wiskundelessen gegeven. Het Rijnlands was de eerste en uiteindelijk enige school waar ik docent was; ik heb het er érg naar mijn zin gehad. Bovendien heb ik daar mijn huidige vrouw, Ineke van der Sar, die daar nu nog decaan is, ontmoet."
Door de jaren heen heeft De Visser heel wat af geknutseld en geklust, en dat is overal in zijn huis te zien. Salontafeltjes? Lampjes? Kerstkaarten? Allemaal zelf ontworpen en gecreëerd. Maar het meest bijzonder is toch wel zijn collectie handgemaakte schaakspellen. "In het kader van het jaar van De Stijl, besloot ik in 2017 een 'STIJLvol' schaakspel te maken." De hele zomer was hij aan het figuurzagen, schilderen en 'prutsen'. Een ontwerp maakt hij niet van tevoren. "Nee, juist achteraf maak ik exacte tekeningen van hoe alles geworden is. Het bijzondere is dat Gerrit Rietveld, die tot De Stijl behoorde, en in wiens stijl ik het schaakspel maakte, nooit iets symmetrisch ontwierp." Een hele klus dus, zo'n Rietveld-schaakspel. "Ach, zo blijf je lekker bezig."
Al tweemaal eerder had De Visser een schaakspel ingeleverd voor de wedstrijd van het schaakstukkenmuseum. Zijn spel in het thema van De Stijl stond in 2018 samen met nog vijf andere zelfgemaakte schaakspellen het hele te pronken in het museum. De museumbezoekers mochten stemmen op hun favoriet. Met een kwart van de bijna zeshonderd stemmen werd De Visser op Nieuwjaarsdag uitgeroepen tot de beste ontwerper, en ontving hij de hoofdprijs van duizend euro.


Eén bezoeker van het museum, een rijke Franse zakenman, was zelfs zo enthousiast over het schaakspel dat hij het wilde kopen. "Omdat het oorspronkelijke schaakspel in het museum blijft staan, heb ik voor hem een nieuw spel gemaakt. Leuk om die erkenning te krijgen." Nu nog 'even' wat uren aan de slag voor een derde exemplaar van het spel. "Ja, ik wil er hier in huis natuurlijk ook één hebben staan!"

Uit de krant

Uit de krant