Joke Linders: 'Veel later pas zie je hoe overzichtelijk het leven in die tijd was'. | Foto Willemien Timmers
Joke Linders: 'Veel later pas zie je hoe overzichtelijk het leven in die tijd was'. | Foto Willemien Timmers

Lezen: 'Geversstraat 25 – Opgroeien in Oegstgeest' geeft prachtig tijdsbeeld

Cultuur

Vorige week rolde 'Geversstraat 25 – Opgroeien in Oegstgeest' van Joke Linders van de persen. Als Joke Nouwens bracht zij haar kinderjaren door op dit adres. "Ik hoop en verwacht dat het verhaal van de jaren vijftig zoals ik ze beleefde, tijd- en lotgenoten een gevoel van thuiskomen op kan leveren", schrijft ze aan het eind van haar boek. Ook voor Oegstgeestenaren die in een ander decennium opgroeiden is het heerlijk leesbare boek een echte aanrader. De heldere beschrijving van de tijdgeest neemt de lezer op een prettige wijze mee in de dagelijkse beslommeringen van een meisje dat na de Tweede Wereldoorlog opgroeide in ons dorp.

Door Willemien Timmers

In het enige café van Oegstgeest, op een steenworp afstand vanwaar ze opgroeide, verhaalt Joke Linders, inmiddels 75, over haar Oegstgeester jaren in een warm, katholiek gezin. "Oegstgeest is een heerlijke plaats om op te groeien", vertelt ze ontspannen. "Dat vind je als kind gewoon. Veel later pas zie je hoe overzichtelijk het leven in die tijd was."
Linders, die haar hele leven al met taal bezig is, voor diverse kranten schreef en een twintigtal boeken publiceerde, aarzelde in eerste instantie om een boek over haar eigen leven te schrijven. De directe aanleiding was een vraag van de zonen van de steun en toeverlaat van het gezin Nouwens in de jaren veertig en vijftig: Gré Juffermans. Zij wilden meer weten over het leven van hun moeder in Oegstgeest. "Al doende ontdekte ik dat bijna alles wat ik over haar te weten kwam nauw verbonden was met mezelf. Dat Gré een grote stempel op me had gedrukt. Als biograaf schreef ik tot nu toe over de levens van anderen – Annie M.G. Schmidt, Max Velthuijs, An Rutgers van der Loeff, Dick Bruna – misschien was ik nu oud genoeg om mezelf en de tijd waarin ik opgroeide onder de loep te leggen."
Niet de moeilijkheden maar wat vreugde bracht staat op de voorgrond in 'Geversstraat 25'. "Ik dacht dat ik niks meer wist, maar dankzij gesprekken, brieven, dagboekfragmenten en foto's kwam er toch heel wat bovendrijven. Het werd een zeer verrijkende zoektocht. Door mijn eigen wortels te onderzoeken, raakte ik vertrouwder met wie ik ben. Alsof ik tot rust kon komen door me te verdiepen in het meisje dat ik was, haar ambities, haar dromen, haar onzekerheden ook." En dat is te merken aan haar frisse, opgewekte manier van schrijven. "Ik heb enorm veel respect gekregen voor mijn ouders, die in een moeilijk tijd samen een bloeiend bedrijf opbouwden."

Liefde voor taal

'Geverstraat 25' biedt een kijkje in het leven van een katholiek gezin in de jaren veertig en vijftig. Zo maken we haar eerste communie in de R.K. Willibrordkerk mee, en zien we haar als ijverige en onbegrepen kleuter op de RK Maria-school. Voor veel Oegstgeestenaren zal het lezen van deze verhalen een feest der herkenning zijn.
De liefde voor taal en kinderboeken loopt als een rode draad door haar levensverhaal. "Net als Gré heeft juffrouw Mol de liefde voor taal op mij overgebracht. Hoe fijn is het als er mensen op je pad komen die je voeden en optillen uit de sleur van het bestaan."

Technisch

Linders laat goed zien hoe nieuwe uitvindingen het dagelijks leven veranderden, en hoe 'Electro-Technisch Bureau J.L. Nouwens' telkens het nieuwste van het nieuwste verkocht. "Wij waren zo ongeveer de eersten in het dorp die televisie hadden. Vanaf de allereerste uitzending heb ik de ontwikkeling van dit medium meegemaakt. Klanten kwamen bij ons in de huiskamer kijken voor ze er zelf één aanschaften. En bij belangrijke gebeurtenissen als de Elfstedentocht van 1956 stonden mensen voor de etalage naar de uitzending te kijken."
Door al die nieuwigheden voelden wij ons best een beetje bijzonder, herinnert Linders zich. "Wij waren mijn vaders proefkonijnen en moesten de nieuwste hoogtezon, waterkoker of radio uitproberen." Ze herinnert zich nog goed hoe speciaal het voelde toen ze in de sjieke Oranjewijk de rekeningen mocht bezorgen. "De uitstraling van die prachtige groene lanen met zijn royale huizen is nog altijd hetzelfde. Het voelt vertrouwd om hier weer even rond te lopen. Zó leuk!"

Wie Joke Linders persoonlijk wil ontmoeten, kan komende zondag, 11 november, om 16.00 uur terecht in de Rijnlandse Boekhandel


Zeker voor de jongere generatie is de nuchtere, down-to-earth mentaliteit van na de Tweede Wereldoorlog opvallend. "Er was veel ruimte om je te ontwikkelen, om je zelfstandig te ontplooien. Als klein meisje lag ik hele middagen in het Bos van Wijckerslooth in mijn eentje een boek te lezen. Als jonge tiener fietste ik alleen op een gammele fiets naar Wijk bij Duurstede. Heel gewoon. We leerden het leven aanvaarden zoals het komt." Als beide ouders vanwege een auto-ongeluk maandenlang in een ziekenhuis belanden, zorgen de kinderen Nouwens als vanzelfsprekend voor zichzelf.

Schrijven

Leuk dat de schrijfster ook nog de kennismaking met haar toekomstige man, en een stukje van haar studententijd in Leiden beschrijft. Elkaar bereiken ging veelal per brief: 'Postcodes bestonden nog niet, een postzegel kostte twaalf cent en de post werd tweemaal daags bezorgd.'
Als student algemene literatuurwetenschap aan de Rijksuniversiteit van Leiden moest Joke Nouwens wel wat bijverdienen: 'Omdat mijn maandgeld nauwelijks toereikend is, meld ik me in oktober 1962 aan als journalist voor de Oegstgeester Courant, een sufferdje waar ik interviews voor maak en raadsvergaderingen voor versla', schrijft ze in haar boek. En daarmee is de cirkel rond.

Boekpresentatie

Wie Joke Linders persoonlijk wil ontmoeten, kan komende zondag, 11 november, om 16.00 uur terecht in de Rijnlandse Boekhandel. "In de tweede of derde klas van de middelbare school bejubelde mijn leraar Nederlands de Muze-reeks van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, het CPNB. Onder de indruk van zijn enthousiasme toog ik naar de Rijnlandse Boekhandel in Oegstgeest om er van mijn zakgeld 'De muze vertelt' aan te schaffen. De koning te rijk voelde ik me. Zestig jaar later mag ik in diezelfde winkel de kroniek van mijn jeugd presenteren."

Geverstraat 25 – Opgroeien in Oegstgeest, 152 pp, ISBN 9789082947007, € 15,00 is een uitgave van Schaep14, Schaepmanlaan 14, 2061 LZ Bloemendaal. www.schaep14.nl

Joke Linders. | Foto Willemien Timmers
Afbeelding

Uit de krant

Uit de krant