Wouter de Jonge: ‘Maak moeilijke onderwerpen op tijd bespreekbaar’ |
Wouter de Jonge: ‘Maak moeilijke onderwerpen op tijd bespreekbaar’ | Foto: Willemien Timmers

‘Leven met euthanasie’

Algemeen

Oegstgeest kent uitvaartondernemer Wouter de Jonge als een zeer betrokken dorpsgenoot. Naast zijn reguliere werkzaamheden is hij telkens bezig met initiatieven die anderen bemoedigen of verder helpen in het leven. Eervorig jaar vierde hij zijn 12,5-jarig jubileum al met een bijzonder persoonlijk boekje, maar ondertussen was hij bezig met een groter project: het coördineren van een boek met ervaringsverhalen van mensen die betrokken zijn geweest bij euthanasie dat deze week uitkwam.

‘Maak moeilijke onderwerpen op tijd bespreekbaar’

“Ik denk graag na over moeilijke en precaire onderwerpen. Als uitvaartondernemer kom ik veel in aanraking met mooie, maar ook gecompliceerde situaties bij nabestaanden rondom het overlijden van hun dierbare.” Daar waar een overlijden altijd al een ‘palet aan emoties’ met zich meebrengt, is dat zeker bij euthanasie het geval.

“Het feit dat euthanasie in Nederland mogelijk is, en dat er vooraf rondom het overlijden veel geregeld kan worden, maakt de familiedynamiek achteraf niet minder.” De Jonge merkt in de praktijk dat er bij een ‘geregisseerde dood’ net zoveel, maar vaak ook andere emoties bij nabestaanden naar boven komen.

Regie

“Regie lijkt een modewoord te zijn geworden. Degene die vanwege zijn of haar ziekte besluit om het leven te beëindigen, is bezig met wat hij of zij wil. ‘Ik wil dan en dan, dat en dat.’ Vaak ‘vergeet’ men de naasten in een vroeg stadium bij dat proces te betrekken. In al het ‘regisseren’ kun je voorbijgaan aan het feit dat het leven niet maakbaar is, en dat je niet kunt regelen wat jouw geplande dood met je nabestaanden doet. Euthanasie leidt binnen families soms tot zeer gespannen verhoudingen.”

Wetenschap

De Jonge merkte dat er in de literatuur nog weinig te vinden is over wat euthanasie doet met (de emoties van) nabestaanden en hoe het hun onderlinge verhoudingen beïnvloedt. “Ik vroeg mij af of ook de wetenschap geïnteresseerd zou zijn in deze materie en zo kwam ik bij Theo Boer, hoogleraar Ethiek van de Gezondheidszorg, terecht. Ook Stef Groenewoud, gezondheidswetenschapper en ethicus, schoof aan, en zo zijn we gezamenlijk aan de slag gegaan.”

Begonnen werd met het aanschrijven van collega-uitvaartondernemers, of zij nabestaanden wilden benaderen hun ervaringen op te schrijven. “Uiteindelijk hebben 43 mensen hun verhaal aan het papier toevertrouwd. Het is heel moedig dat zij vertellen hoe zij het proces voor, tijdens en na de euthanasie van hun geliefde of familielid hebben ervaren.”

Positief

Het boek vult een gat: Een dergelijk document was nog nergens te vinden. De reacties uit het land zijn ronduit positief. Verpleeghuisarts en columnist Bert Keizer noemt het een ‘uitstekend boek’. ‘Het gaat de schrijvers niet om een pleidooi voor of tegen de huidige euthanasiepraktijk. Hier wordt verteld wat het betekent om een geliefde langs die weg uit je leven te zien verdwijnen. En dat is zeker niet altijd verlossend.’

Volgens Paul van Tongeren, Denker des Vaderlands 2021, geeft de bundel verhalen ‘een indrukwekkende kijk op de complexe euthanasiepraktijk’. “Door de ervaring aan het woord te laten, biedt dit boek ruimte voor reflectie en nuance. Terwijl in het debat partijen zelden door elkaar overtuigd worden, zetten deze ervaringsverhalen de lezer aan tot nadenken.”

Bespreekbaar

“Als de lezer iets uit de bundel vrijwel ongeredigeerde verhalen kan leren, dan is het: Bespreek je euthanasiewens al in een vroeg stadium uitgebreid met je omgeving. Ik snap dat veel mensen niet goed zijn in het aansnijden van moeilijke onderwerpen, maar het geeft nabestaanden achteraf minder last als er vooraf veel is besproken. Indrukwekkend vind ik de uitspraak van een kunstenaar. Die zei: ‘Ik ga de tijd nemen om te sterven’. Dat is een goede insteek, want hoe graag je het ook wilt, je hebt niet alles in de hand. Euthanasie is niet een 1-2-3-tje, maar een gebeurtenis met een groot palet aan emoties. Mooi dat die in dit boek belicht worden, en zo ruimte geven om dit moeilijk bespreekbare onderwerp bespreekbaar te maken.”

Leven met euthanasie | Geliefden vertellen over hun ervaringen | Theo Boer, Stef Groenewoud, Wouter de Jonge | 9789043536745 | € 20,-

n ‘Maak moeilijke onderwerpen op tijd bespreekbaar’

Uit de krant

Uit de krant